Quốc hội bước một bước quan trọng, Trump gật đầu, chính phủ Mỹ có thể đối mặt với đếm ngược đóng cửa

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày thứ Hai cho biết ông ủng hộ thỏa thuận hai đảng nhằm chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ Mỹ, bước đi quan trọng này làm tăng khả năng chính phủ sẽ mở cửa trở lại trong vài ngày tới.
Trump nói với các phóng viên: “Chúng tôi đã nhận đủ sự ủng hộ từ đảng Dân chủ, chúng tôi sẽ đưa đất nước của chúng ta hoạt động trở lại. Việc chính phủ đóng cửa là điều tồi tệ, nhưng chúng tôi sẽ sớm mở cửa lại.”
Lãnh đạo đa số Thượng viện, ông John Thune, cho biết ông dự đoán rằng khi Quốc hội thông qua dự luật này, tổng thống sẽ ký để nó trở thành luật.
Tuy nhiên, Thượng viện vẫn cần hoàn tất các thủ tục có thể mất thời gian, trong khi các nghị sĩ Hạ viện cũng phải trở về Washington để bỏ phiếu lần đầu tiên kể từ ngày 19 tháng 9.
Dự kiến, Thượng viện sẽ bỏ phiếu cuối cùng về dự luật chi tiêu này vào tối thứ Hai. Sau đó, dự luật sẽ được chuyển đến Hạ viện và có thể được phê duyệt vào thứ Tư.
Chủ tịch Hạ viện, ông Mike Johnson, cho biết, một khi Thượng viện thông qua dự luật, ông sẽ thông báo cho các nghị sĩ Hạ viện trở về Capitol trước 36 giờ.
Trước khi chính phủ chính thức mở cửa trở lại, các vấn đề như gián đoạn chuyến bay và trì hoãn viện trợ thực phẩm có thể vẫn tiếp diễn. Tuy nhiên, đảng Cộng hòa đã bắt đầu ăn mừng chiến thắng vào thứ Hai, Johnson nói với các phóng viên rằng “các cơn ác mộng kéo dài 41 ngày cuối cùng cũng sắp kết thúc.”
Tuy nhiên, thỏa thuận do các nghị sĩ trung dung đề xuất này không nhượng bộ về việc gia hạn trợ cấp cho Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe hợp lý (còn gọi là Obamacare), điều này là trung tâm trong yêu cầu của đảng Dân chủ trong cuộc chiến đóng cửa này. Do đó, thỏa thuận đã gây phản ứng dữ dội trong nội bộ đảng Dân chủ, đặc biệt là khi chỉ vài ngày trước, nhiều đảng viên Dân chủ còn ăn mừng chiến thắng trong cuộc bầu cử tuần trước.
Thống đốc đảng Dân chủ California, ông Gavin Newsom, gọi thỏa thuận này là “đáng buồn”, trong khi Thống đốc Illinois, ông JB Pritzker, chỉ trích các nhượng bộ của đảng Cộng hòa trong thỏa thuận là “trò lừa đảo”.
Bỏ phiếu của Thượng viện
Vào tối Chủ nhật tuần trước theo giờ địa phương, Thượng viện đã thông qua một biện pháp thủ tục với tỷ lệ 60 phiếu thuận và 40 phiếu chống, thúc đẩy tiến trình của một dự luật tạm thời cấp ngân sách, bước quan trọng hướng tới việc mở lại chính phủ.
Theo thỏa thuận, Quốc hội sẽ cấp ngân sách cả năm cho Bộ Nông nghiệp, Bộ Cựu chiến binh và chính Quốc hội, đồng thời cung cấp ngân sách cho các cơ quan khác đến ngày 30 tháng 1. Dự luật này cũng sẽ trả lương cho các nhân viên chính phủ bị nghỉ việc bắt buộc, khôi phục các khoản trợ cấp liên bang cho các bang và địa phương bị cắt giảm, và triệu hồi các nhân viên bị sa thải trong thời gian đóng cửa. Ngoài ra, dự luật còn cấm sa thải liên bang trước ngày 30 tháng 1.
Xem xét các nghị sĩ Hạ viện cần trở về Washington và Chủ tịch đã hứa sẽ thông báo trước, khả năng cao chính phủ sẽ mở cửa trở lại vào cuối tuần này. Một yếu tố chưa chắc chắn là liệu Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa từ Kentucky, ông Rand Paul, có thể trì hoãn thủ tục của Thượng viện để phản đối một điều khoản hạn chế bán sản phẩm chứa cần sa gây say hay không.
Việc Hạ viện thông qua dự luật cũng không chắc chắn, mặc dù Johnson đã ám chỉ vào thứ Hai rằng ông dự đoán sẽ đủ phiếu ủng hộ. Lãnh đạo đảng Dân chủ đã rõ ràng phản đối bất kỳ thỏa thuận nào không gia hạn trợ cấp Obamacare sắp hết hạn, trong khi dự luật hiện tại lại không có nội dung này. Đồng thời, các thành viên bảo thủ của đảng Cộng hòa muốn thông qua một dự luật cung cấp ngân sách cho toàn bộ chính phủ đến ngày 30 tháng 9 năm tới.
“Chúng ta phải hoàn thành việc này càng sớm càng tốt,” Johnson nói với các phóng viên, ông dự đoán sẽ phải thức khuya vài đêm tới.
Cuộc tranh cãi về Obamacare
Thỏa thuận nhằm cứu vãn danh dự này vẫn chưa đạt được mục tiêu của các lãnh đạo đảng Dân chủ tại Hạ viện và Thượng viện. Họ yêu cầu gia hạn trợ cấp bảo hiểm Obamacare sắp hết hạn và bãi bỏ kế hoạch cắt giảm Medicaid của đảng Cộng hòa đã thông qua vào đầu năm nay.
Theo một người am hiểu các cuộc đàm phán, đảng Dân chủ đã nhận được lời hứa từ các nghị sĩ đảng Cộng hòa Thượng viện rằng sẽ bỏ phiếu cho một dự luật cập nhật các khoản tín dụng thuế của Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe hợp lý trước giữa tháng 12.
“Đây là việc lớn, nó cho chúng ta cơ hội thử thách đảng Cộng hòa,” Thượng nghị sĩ độc lập Angus King của Maine nói sáng thứ Hai. Ông thường ủng hộ lập trường của đảng Dân chủ, nhưng lần này ủng hộ dự luật tạm thời cấp ngân sách. “Tôi thừa nhận điều này có thể không thành công, nhưng khả năng hợp lý là 10%, 20% hoặc thậm chí 30%, còn hơn là không có gì.”
Cam kết này, do Thượng nghị sĩ Thune đề xuất vài tuần trước, không thể làm hài lòng tất cả các nghị sĩ Dân chủ. Nó cũng không đảm bảo dự luật sẽ được bỏ phiếu tại Hạ viện, nhưng Thượng nghị sĩ Thune cho biết ông dự đoán Trump sẽ muốn “làm gì đó về chi phí y tế.”
Ngay cả con gái của một nghị sĩ Dân chủ trung dung đã tham gia vào thỏa thuận cũng công khai chỉ trích thỏa thuận này.
“Tôi không thể ủng hộ thỏa thuận này,” con gái của Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen của New Hampshire, cũng là ứng viên tranh cử Quốc hội, Stefany Shaheen, đăng bài trên mạng xã hội, “quá nhiều người sẽ chứng kiến chi phí y tế vốn đã cao lại tiếp tục tăng từ tháng 1 tới.”
Cách giải quyết bế tắc chính phủ đóng cửa này, giống như các cuộc đối đầu chính trị trước đây: cố gắng lợi dụng chính phủ đóng cửa để đổi lấy chiến thắng chính sách, cuối cùng thường thất bại. Trump trong các đợt đóng cửa chính phủ 2018-2019 đã không đạt được ngân sách cho xây dựng tường biên giới, còn đảng Cộng hòa trong đợt đóng cửa năm 2013 cũng không thể bãi bỏ Obamacare.